Bộ tứ đại gia đường và món ăn cổ

Một lối sống gia đình đặc biệt ở Hà Nội

Phố cổ Hà Nội từ lâu đã nổi tiếng với những ngôi nhà chật, hẹp. Trải qua năm tháng, nơi đây vẫn giữ được nét cổ kính của những ngôi nhà có niên đại hàng trăm năm. Căn nhà của gia đình bà Nguyễn Thị Tế (91 tuổi, ở phố Hàng Cân, phường Hàng Đào, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) chật hẹp bởi gần 20 nhân khẩu. Nhiều năm trôi qua, ông Tế vẫn sống hạnh phúc bên 3 cô con dâu và chắt.

Chia sẽ với PV Dân ViệtÔng Tế cho biết, vợ chồng ông sinh được 3 người con trai, 2 người con gái và sống ở khu phố cổ Hà Nội gần như cả đời. Sinh thời ông Nguyễn Viết Tường (SN 1931, chồng cụ Tế) là người hiền lành, chịu thương chịu khó. Hai vợ chồng không bao giờ to tiếng, luôn nhẹ nhàng khuyên nhủ con cái, không gọi bạn và tôi với nhau. Ngay cả con cái ông bà cũng gọi tên một cách lịch sự. Vì đức độ và nhân hậu nên ông là tấm gương cho con cháu noi theo.

Hơn 20 năm trước, ngày chồng qua đời, bà Qi buồn bã khôn nguôi. Ông đã được động viên bởi các cháu của mình. Phải mất một thời gian dài, cô mới có thể hồi phục phần nào sau nỗi mất mát khó có thể phục hồi. Lão Tề nghĩ rằng khi con người sinh ra già, bệnh, chết đều do thần quyết định. Nhưng sống sao cho con cháu noi theo đó là điều tôi luôn trăn trở. Có lẽ cuộc sống êm ấm, hạnh phúc của hai ông bà đã ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống hôn nhân của con cái sau này. Đến nay, cụ bà đã có hơn 40 người con, cháu, chắt chung sống hòa thuận dù 4 thế hệ cùng chung sống dưới một mái nhà.

Hai người con gái đã lấy chồng, ở nơi khác, nhưng ba người con trai đã lập gia đình và sống với cha mẹ từ năm 1974. Không ai nặng lời với ai. Ông Tế luôn nghiêm khắc nhắc nhở con cháu nếu ai làm sai. Với ông cụ trong nhà luôn giữ nề nếp từ trên xuống dưới thì mọi người sẽ đồng lòng, hòa thuận, vui vẻ bên nhau.

Bí quyết để có một gia đình êm ấm, anh Tế tâm sự chính là phần chi phí sinh hoạt. Tiền bán cụ hàng ngày cất vào tủ, mấy đứa đi chợ lấy tiền mua bán không cần hỏi. Ngược lại, ai ở nhà sẽ phụ trách việc nấu nướng, dọn dẹp. Nếu ai bận không nấu ăn được thì chủ động dọn dẹp, rửa bát. Vì không bao giờ tính toán thiệt hơn nên các cô con dâu của ông luôn sống hòa thuận, không bao giờ xảy ra cãi vã.

Chỉ vào chiếc bàn gỗ đã phai màu theo thời gian, ông Tế xúc động cho biết đây là nơi cả gia đình quây quần bên mâm cơm. Bà kể, có khi nhà đông con cháu cũng bày biện mâm cơm. Con cháu kẻ đứng, người ngồi nhưng ăn uống đều vui vẻ. Tuy đã già nhưng ông Qi rất có khiếu hài hước. Anh kể những câu chuyện vui khiến không khí ngôi nhà thêm rộn ràng.

Do đông con cháu nên mấy năm trước ông Tế khuyên con cháu ăn riêng, nhưng lâu rồi không làm được. “Những ngày đầu nhớ nhau, họ vẫn tập trung ăn uống. Nhưng điều đó cũng thuận lợi hơn cho con cháu. Tuy nhiên, vào những ngày giỗ Tết, làm ăn lớn hay những việc vui ở nhà, các anh chị em nhân viên đều tề tựu đông đủ”. lại hẹn nhau ăn cơm chung. Đặc biệt, ngày 30 Tết, dù bận đến đâu con cháu cũng quây quần ăn uống vui vẻ ”, ông Tế tươi cười cho biết. .

Trò chuyện với chúng tôi, bà Nguyễn Thị Kim Quy (68 tuổi, con dâu cả của ông Tế) tự nhận mình may mắn nên mới được làm con dâu của ông Tế. Về nhà chồng đến nay đã gần 50 năm nhưng bà chưa bao giờ to tiếng, nhỏ nhẹ. Đặc biệt, dù đi đâu, làm gì, hai mẹ con vẫn luôn đồng hành cùng nhau.

“Mình rất vui vì mình là con dâu của bố mẹ. Mẹ rất công bằng, con cái trong nhà ai cũng hiểu nên vui lắm. Chị em gì thì chia sẻ với nhau. Ba người có gì đâu.” một công việc để chia sẻ, không ai là người tị nạn. Thỉnh thoảng chúng tôi vẫn rủ nhau đi ăn sáng, uống cà phê và trò chuyện. Cứ đến hè là lại rủ nhau đi du lịch ”, bà Quý vui vẻ nói.

Người bảo tồn, “thổi hồn” cho những món ăn Hà Nội xưa

Nói đến đặc sản Hà Nội, hẳn nhiều người dân cũng như du khách thập phương sẽ nghĩ ngay đến món phở Hà Nội, bún chả, cốm làng Vòng… Tuy nhiên, từ xa xưa, Hà Nội đã nổi tiếng hàng trăm, thậm chí hàng nghìn. của các món ăn khiến nhiều người nhầm lẫn.

Từ nhiều năm nay, bà Nguyễn Thị Lâm (77 tuổi, ở làng gốm Bát Tràng, huyện Gia Lâm, Hà Nội) có sở thích chế biến các món ăn cổ. Cô Lam nổi tiếng ở làng gốm Bát Tràng bởi cô là một nghệ nhân ẩm thực. Những nguyên liệu dân dã hay cầu kỳ, qua bàn tay của chị đều trở thành những món ăn sắc sảo, đẹp mắt và vô cùng hấp dẫn. Có những ngày, cô gần như kín lịch để nhận lời làm giúp cỗ bàn làng xóm, chuẩn bị những món ăn dân dã ngày xưa tại nhà.

Chia sẽ với PV Dân Việt, sinh ra tại phố cổ Hàng Than, Hà Nội. Lớn lên, bà Lâm được thừa hưởng những nét dịu dàng, nết na của một cô gái phố cổ Hà Nội thanh lịch. Cô có một niềm đam mê bất tận với việc tự tay nấu những món ăn.

Sống trong một gia đình nề nếp, ngoài việc là một người dì nấu ăn giỏi, bà Lâm còn có niềm đam mê ẩm thực từ khi còn nhỏ. Cô gái xinh đẹp họ Lâm ngày ấy đã tỉ mỉ dành hàng giờ, thậm chí cả ngày để thực hiện món ăn.

Rời xa kiếp gái thành phố, bà Lâm về làm dâu một gia đình phong kiến ​​ở ngoại thành Hà Nội. Trải qua nhiều công việc nhà nước, bà Lâm về làm việc tại xưởng gốm Bát Tràng và gắn bó với nghề nấu các món ăn gia truyền hơn 40 năm.

Nhiều năm qua, bà Lâm luôn dành thời gian chăm sóc gia đình, con cái. Cô cũng thường xuyên nấu những món ăn tinh túy của Hà Nội xưa. Mỗi khi có khách đặt món, chị dậy sớm, tự tay đi chợ, tự tay lựa chọn những nguyên liệu tươi ngon nhất để chế biến khiến người ăn nhớ mãi.

“Tôi muốn mọi người biết đến và thưởng thức những món ăn Hà Nội xưa. Những món ăn như đứa con tinh thần của tôi nên tôi rất cẩn thận và cầu kỳ trong từng công đoạn. Những món ăn cổ ở Hà Nội được làm rất bài bản, Cẩn thận thì bàn nào ở Bát Tràng cũng vậy.” có 2 món mực măng và mực xào su hào, với món mực xào măng phải có bí quyết riêng mới ngon, ai ăn một lần thì nhớ mãi ”, anh Lâm chia sẻ. .

Bà Lâm cho biết, món ăn xưa này từng dâng vua rất kỳ công, phải chọn loại mực ngon ở Thanh Hóa, măng phải chất lượng nhất. Mực khô ngon các nàng rửa sạch với nước sôi ấm, sau đó bọc màng bọc thực phẩm, bỏ gừng để khử mùi tanh rồi đem nướng, xé nhỏ, măng bào mỏng.

“Đặc biệt măng phải luộc bằng nước mưa, điều này giúp bát chả mực được trong. Để nấu món này cần có bí quyết riêng mới thực sự hấp dẫn”, chị Lâm nói.

Một món canh khác được bà Lâm khéo léo chế biến là canh bóng. “Món này có 12 nguyên liệu chính như bóng (da heo), nấm đông cô, cà rốt tỉa hoa, cải xanh, lòng trắng, thăn xé sợi dài… tô bánh canh chả viên ngon nhất với nước dùng.

Lần 2 mình dùng nước luộc gà và nước luộc tôm để lọc lấy nước thơm. Cùng với đó, chả phải có bí quyết để chả có độ giòn, ngon và thơm. Đặc biệt, nấu món này dùng nước mưa sẽ khiến bát canh bóng, lên trông thấy, không có váng mỡ khiến nước dùng ngon vô cùng ”, Lâm vui vẻ chia sẻ.

Cứ như vậy, nhiều người truyền tai nhau, hễ trong làng có việc hiếu, ngày giỗ… đều gọi tên bà Lâm. Nhiều bạn bè, trẻ em và cả những du khách nước ngoài trước khi xảy ra đại dịch thường đến thưởng thức những món ăn cổ do chính tay bà nấu.

Sợ một ngày nào đó những món ăn cổ sẽ mai một, bà Lâm đã truyền dạy thêm cho con dâu. Cô mong muốn ngoài những lúc bận rộn công việc, còn gì tuyệt vời hơn ngày giỗ Tổ, cả gia đình quây quần bên mâm cơm truyền thống đậm chất Hà Nội.

“Hà Nội vốn là thành phố vì hòa bình, là điểm du lịch hấp dẫn, con người thân thiện. Tôi mong rằng nét văn hóa ấy sẽ được lưu giữ mãi mãi từ cách ăn uống đến cách nói chuyện nhẹ nhàng của người dân. Hà Nội là điểm đến của nhiều người dân và du khách.

Ở đó, mọi người sẽ thấy Hà Nội – thành phố phát triển, nhưng xen lẫn nét cổ kính của phố cổ… xây dựng văn hóa thanh lịch, văn minh ”, bà Lâm nói thêm.

Còn nữa!