Tôi thường tự thưởng cho mình mỗi lần về quê thăm mẹ, mẹ dậy muộn. Nhưng sáng nay, tôi dậy sớm, cuộn mình trong chiếc chăn vẫn còn thơm mùi tử đinh hương từ trên má.
Cuối xóm, đàn gà nhà người ta bắt đầu gáy báo hiệu bình minh ló rạng, nhưng vạn vật vẫn chìm trong giấc ngủ say. Tiết trời trung du chuyển sang mùa gió bấc se lạnh. Tôi có thể nhìn rõ bóng má tôi trên vách bếp, tóc tai bù xù, khuôn mặt đôi khi nhăn lại vì lửa. Tiếng xào xạc của mẹ bên bếp lửa, tiếng nước reo vui trong đầu hồi bếp. Tôi chạnh lòng nghĩ: Mẹ không thay đổi, từ lúc con đi học trường làng đến giờ mẹ vẫn dậy sớm. Và tôi thích để mẹ gọi như một thói quen từ nhỏ. Khi rón rén đến đầu hồi bếp, nhắm mắt ôm lấy bờ vai gầy guộc của má, tôi giật mình vì một tiếng “xèo”! Chà, cơm rang! Mẹ đang vo gạo vào chảo dầu phộng nóng hổi, mùi thơm phức. Lâu lắm rồi tôi mới được thưởng thức món cơm rang – món ăn sáng phổ biến lúc bình minh ở quê tôi.
Không biết cơm rang xuất hiện từ bao giờ nhưng từ thuở nào, cơm rang đã quen thuộc và đi vào hoài niệm của bao thế hệ làng quê tôi. Thực ra, có lần tôi quá ngán cơm rang vì sáng nào mẹ cũng cho mỗi đứa một bát cơm rang trước khi đi học, dặn tôi ăn để bụng đầy dinh dưỡng.
Cơm rang của mẹ ngày xưa không như bây giờ. Hôm đó, mẹ tôi phải xào cơm với tóp mỡ rán cho đỡ tốn tiền và ngon. Nhà có sẵn cà chua hoặc ít đậu cô ve, cải xanh… ngoài đồng mà hôm trước mẹ hái, đôi bàn tay nhanh nhẹn tỉ mỉ rửa sạch, thái nhỏ rồi cho vào chảo trước khi cho cơm nguội vào chiên. Thỉnh thoảng, một đàn gà mái nuôi có con nhảy vào ổ đẻ trứng. Em gái tôi và tôi biết làm thế nào để chiên cơm với trứng vào buổi sáng. Những hạt cơm rang bám vào trứng xung quanh hấp dẫn hơn rất nhiều. Sau này tôi mới hiểu, mẹ vất vả thay đổi như vậy, một phần là muốn chúng tôi ngon miệng, nhưng quan trọng nhất là bổ sung một chút dinh dưỡng để các con đi học có sức khỏe, hay bố mẹ khỏe. ra đồng, làm ruộng. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn thèm cơm rang với tôm khô, vài miếng thịt xắt mỏng và cả những lát lạp xưởng tóp mỡ … Chỉ khi đến ngày cân lợn má, chúng tôi mới ra chợ huyện mua những món ăn xa xỉ. . Chắc tôi và các chị em tôi vẫn nhớ rất rõ mẻ “cơm cháy cao lầu tuổi thơ” mà mỗi năm chỉ được thưởng thức một hai lần.
Thời gian không trôi, chị em tôi trôi dạt khắp bốn phương trời, lớn lên từng ngày, nếm đủ đồ ngọt, món ngon, của lạ. Cuối cùng thì lòng tôi cũng đành “quy phục” món cơm rang đơn giản của mẹ. Giữa bộn bề cuộc sống, đôi chân tôi luôn muốn chạy về nhà để hít hà hương thơm của món cơm mẹ rang mỗi sáng. Có những ngày sau một ngày làm việc mệt mỏi, tôi chìm trong giấc mơ được ngồi ăn đĩa cơm rang của người cha đã từng nuôi tôi khôn lớn cả về thể xác lẫn tâm hồn. Tỉnh dậy, tôi thầm gọi những giấc mơ ấy là “những giấc mơ được chắp cánh” mang hạnh phúc nơi xa. Mãi đến nửa đời người, giữa bao bộn bề lo toan, tôi mới thấy lòng mình luôn bình yên bên cha mẹ, với cơm áo vật chất nghèo nàn nhưng chan chứa tình mẫu tử bao la …
PHAN THỊ THANH LÝ
