Phạm Dạ Hương (34 tuổi) là giảng viên một trường đại học ở Hà Nội. Ngày 13/7 (âm lịch), như mọi gia đình, bà con tất bật chuẩn bị mâm cơm cúng gia tiên nhân ngày lễ Vu Lan báo hiếu từ sáng sớm. Với lịch làm việc dày đặc, lại phải vào bếp, cô bỗng nhiên bận rộn hơn bình thường.
Hương có một cậu con trai, đang sống tại một chung cư cao cấp. Mỗi sáng, người phụ nữ 34 tuổi tất bật chăm sóc cháu Mang (6 tuổi). Từ khi con trai bắt đầu bước vào lớp 1, giờ giấc sinh hoạt của hai mẹ con cũng có nhiều thay đổi. Đặc thù công việc của Hương thường xuyên phải đi công tác xa. Vì không ở chung với chồng nên những lúc như vậy, chị Măng phải gửi măng ở nhà người thân để chăm sóc.
Vào lớp một cách đây hai tháng, cậu bé ngày nào cũng phải đi học từ 7h30 sáng và ở trường cả ngày, trong khi mẹ bận đi dạy. Sau những buổi học, cậu bé thường kể cho mẹ nghe nhiều câu chuyện xảy ra trên lớp.
– Hôm qua chúng tôi đều đi, nhưng một bạn viết xấu phải ở lại để cô giáo dạy kèm cho mẹ tôi.
– Đi học ngoan nhé, khi ăn các con nhớ ăn dặm nhé. Viết từ từ, không vội vàng!
Dịp này, lịch dạy của Hương chủ yếu vào buổi chiều nên nữ giáo viên cũng có nhiều thời gian ở bên con hơn. Những ngày đầu tiên đi học, Mang còn nhiều bỡ ngỡ, đó là lúc cậu cần mẹ ở bên để giúp cậu làm quen với việc đi học.
Mặc dù ngày 15/7 (âm lịch) là ngày Rằm tháng Bảy nhưng cũng như nhiều gia đình khác ở Hà Nội, hôm nay chị Hương làm lễ cúng gia tiên trước hai ngày. Sau khi đưa con đi học, chị trở về nhà và bắt đầu chuẩn bị bàn thờ, chuẩn bị làm mâm cơm.
Nhiều năm trước, vào ngày này hàng năm, chị Hương vẫn tranh thủ chuẩn bị mâm cơm cúng, tùy theo ngày đó rảnh hay bận để quyết định nấu đơn giản hay cầu kỳ. Cô vẫn duy trì thói quen này kể từ khi lấy chồng và ra ở riêng.
Thực đơn trong ngày lễ Vu Lan mà nữ giảng viên lựa chọn đều là các món chay như cơm rang, đậu tương, canh rau, giò chả … Các nguyên liệu được cô mua ở chợ gần nhà cách đó một ngày. Bảo quản trong tủ lạnh, hôm nay chỉ việc chế biến.
Hầu hết là món ăn chay, vì vậy nó nấu nhanh hơn các món thịt. Hôm nay, cô dự định mất khoảng 3 tiếng từ khâu chuẩn bị đến khi thuyết trình.
Quan niệm về trần của Hương thật tiêu cực. Cô ấy nấu món gì thì tùy theo khẩu vị và sở thích. “Muốn ăn gì thì cúng tổ tiên, miễn là thành tâm”, nữ giảng viên chia sẻ.
Theo chị Hương, theo quan niệm của nhà Phật, lễ Vu Lan là dịp để đền ơn đáp nghĩa nên nấu cỗ chay là thích hợp nhất. Trong năm, vào các dịp lễ cúng ông Táo, Tết Nguyên đán, Tết Trung thu,… chị đều tự tay vào bếp chuẩn bị mâm cơm cúng. “Nhân dịp cúng tổ tiên, thần linh, tôi nấu các món mặn”, bà mẹ 34 tuổi cho biết.
Những mâm cỗ cúng đầu năm khác do chị Hương tự tay làm để chia cho bạn bè. “Nấu ăn thực sự là một niềm vui đối với tôi, đặc biệt là khi tôi thấy những người thân yêu của mình thưởng thức món ăn mình nấu một cách ngon lành”, cô nói.
Hương thường mua những chiếc bát, đĩa có họa tiết đẹp mắt để bày biện đẹp mắt hơn. Hiện chị có khoảng 6 bộ bát đĩa để dùng trong các dịp lễ tết, trong đó có bộ trị giá hơn 3 triệu đồng.
Là một người yêu cái đẹp, Hương luôn muốn những món ăn mình nấu phải thật gọn gàng nên khâu thẩm mỹ rất quan trọng. Cô tin rằng một món ăn được trình bày đẹp mắt sẽ thực sự kích thích vị giác. Trước đây, chị Hương theo học nấu ăn và đặc biệt yêu thích phong cách fusion cusine (ẩm thực kết hợp), những món ăn được kết hợp từ nhiều nền ẩm thực khác nhau nhưng sử dụng nguyên liệu bản địa. “Một mâm cúng đầy đủ thường vẫn là các món thuần Việt, thỉnh thoảng mới xuất hiện các món Tây như gỏi trộn”, chị nói.
Trước đây, nhờ có thời gian học tập và làm việc tại nước ngoài, cô đã có cơ hội trải nghiệm nhiều nền ẩm thực như Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan, Đức, Pháp … Niềm đam mê nấu nướng của cô giáo cũng từ đó mà ra.
“À bánh xèo, nhanh lên mẹ ơi, con thèm quá” Mang háo hức nói mỗi khi nhìn thấy món ăn yêu thích của mình.
“Mỗi lần như vậy, tim tôi như tan chảy”, Hương nói.
Cậu bé đặc biệt thích những món ăn mềm, ngọt như bánh chuối, chè Khúc Bạch, bánh xèo … Được nấu cho con ăn mỗi ngày, đó là mong muốn lớn nhất của Hương.
11 giờ 20, Hương bắt đầu làm lễ cúng tổ tiên. “Tôi không có nhiều kinh nghiệm trong việc cầu cúng, tôi chỉ lấy tâm làm gốc, cầu mong cho gia đình luôn mạnh khỏe, bình an”, cô nói. Lễ vật của cô không có vàng mã. Hương nói đó là văn minh và để bảo vệ môi trường.
Thắp hương ở nhà xong, Hương chuẩn bị mang đồ sang nhà bố mẹ đẻ để tiếp tục làm lễ. Hai ông bà ngoại đang sinh sống ở nước ngoài, hiện chỉ có chị gái ở nhà, bận việc gì Hương cũng phải tranh thủ về phụ giúp. Khi hoàn thành, cô chụp ảnh lại và gửi cho mọi người.
“Những ngày này, ông bà tổ tiên mong muốn được con cháu chăm sóc, tưởng nhớ nên đó là lúc chúng ta làm tròn đầy đủ đạo hiếu làm con, làm cháu”, bà Hương nói.
Trở về nhà, nữ giáo viên vội vàng thu dọn đồ đạc để chuẩn bị đi dạy. Hôm nay Hương có cuộc họp vào lúc 12h30 trước giờ vào lớp. Chiều cùng ngày, cô cũng có buổi tổng duyệt tại Nhà hát Tuổi trẻ.
Hương vội vơ lấy hộp cơm rồi ra khỏi nhà. Công việc của cô những ngày này khá bận rộn khi học sinh trở lại trường sau kỳ nghỉ hè, nhiều hôm phải soạn giáo án đến tận khuya. Tuy nhiên, cô luôn thu xếp thời gian để ở bên con trai và nấu những bữa ăn đầy đủ dinh dưỡng cho anh.
