Mùi hương phảng phất trong nhà ngày rằm tháng bảy. Đây không chỉ là lễ Vu Lan báo hiếu đấng sinh thành mà còn là ngày xá tội vong nhân.
Hình minh họa. những người phụ nữ
Năm nào cũng vậy, cứ đến ngày rằm tháng bảy là mẹ tôi lại chuẩn bị mọi thứ. Mâm cơm có một con gà trống luộc chín vàng ngồi trên đĩa xôi đậu xanh. Mẹ tôi nấu một tô bún riêu và một đĩa nem rán giòn rụm, thơm phức. Đĩa khoai tây xào cà rốt màu cam bắt mắt, rắc thêm vài cọng rau thơm xanh. Mẹ cũng bày biện một mâm ngũ quả đủ màu sắc như trong ngày Tết. Những gói bánh được đặt ngay ngắn trên chiếc bàn thờ làm bằng gỗ dẹt, có vân nâu. Mâm cơm cúng là một nét văn hóa truyền thống gắn với tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, thần linh, lòng biết ơn của con người đối với đấng sinh thành. Đó cũng là sợi dây gắn kết kỳ diệu giữa các thành viên trong gia đình với nhau và với những người đã khuất.
Sáng sớm, mẹ tôi hạ những chậu hoa cũ xuống, đổ đầy nước mới vào, cắm vào đó vài cành cây trổ lá xanh tươi xen lẫn những bông vạn thọ tròn như lòng đỏ trứng gà và những chiếc nong nhỏ màu tím nhạt.
Mỗi dịp rằm hay những ngày giỗ của gia đình, hai mẹ con thường dậy từ rất sớm. Xôi bếp bình thường không cầu kỳ lắm, nhưng giỗ chạp thì không thể bỏ qua. Mẹ đi chợ từ sáng sớm, lựa từng mớ rau, con cá, con thịt sao cho tươi nhất, ngon nhất. Trong khi đó, tôi hâm lại nồi nước sôi cho cha nấu gà trống. Mỗi lần tan lớp, tôi lại nghe bố lẩm nhẩm: “Một kiếp người bằng ba kiếp con, tao hóa mày sang kiếp khác, trống cắt tai, cắt họng”.
Mặc dù tôi không phải là một người ăn chay trường hay một Phật tử, nhưng khi tôi nhìn thấy bất kỳ sinh linh nào chết đi, tôi cảm thấy đau nhói. Tôi thường nói với mẹ rằng nếu mẹ không ăn chay thì chỉ nên mua các loại thịt làm sẵn. Cảm giác tự tay mình cắt tiết máu con gà, con vịt hay đánh vảy cá cũng khiến tôi quặn lòng.
Khi mẹ đi chợ về, mẹ và con gái nô đùa trong bếp với đủ thứ nguyên liệu và gia vị. Điều tôi thích nhất là cách trình bày. Múc từng thứ vào bát đĩa như một sợi dây vô hình nhưng thiêng liêng gắn kết con người với Trời, Phật, tổ tiên và cả những giá trị văn hóa để lại từ ngàn xưa – phong tục tập quán nhân văn của dân tộc. Việt chúng tôi.
Ngày rằm tháng bảy, dưới chín trăng không thiếu vàng mã, lại càng không thể thiếu nến, cháo nóng, gạo muối và bánh kẹo đủ màu sắc. Mẹ thường bày biện mâm cỗ cúng cho vong linh và vong linh các chiến sĩ ở sân trước nhà. Lễ vật cũng có đầy đủ các loại đồ chay để họ được an nhàn, no nê trước khi về cõi âm.
Trước khi đốt nhang son, mẹ thắp đèn và nến trên khắp các bàn thờ. Nơi thờ cúng là nơi tâm linh cần phải sáng sủa, sạch sẽ. Nếu ngày thường không được chăm sóc, thì ngày đó cũng cần phải được vệ sinh cẩn thận.
Tôi thích cảm giác ngôi nhà chìm trong hương khói nghi ngút. Nó giống như không có mùi hương nào khác, rất đặc trưng và lưu luyến. Có những hôm lòng bất an, tôi bật đèn, thắp hương để nghe lòng mình nguôi ngoai. Với tôi, tâm linh đôi khi là liều thuốc an thần, là cách để tìm lại cảm giác cân bằng, sự hòa hợp vô hình với thế giới siêu thực.
Khi hương tàn, các vật phẩm trên bàn thờ được hạ xuống. Mẹ sẽ mang vàng mã và quần áo cho “người kia” đi. Chỉ bằng cách đốt chúng thành tro, chúng mới có thể được đưa đến bên kia thế giới loài người. Mẹ mang gạo muối rải ngoài cổng, ven đường cùng bánh kẹo và cháo cho người chết. Trong khi vẫy tay của mẹ, cô ấy cầu nguyện với Namo và lẩm bẩm như thể cô ấy đang tâm sự với một hình ảnh nào đó trong gió.
Rằm tháng 7 cũng là dịp để mọi người thả đèn lồng cầu bình an, gửi gắm lòng thành kính, biết ơn. Những nụ hoa lung linh dưới ánh nến rung rinh trên sóng đêm rằm. Vầng trăng giữa bầu trời đầy đặn, bàng bạc và sáng ngời. Trăng dưới mặt nước ươn ướt, lấp lánh từng đợt sóng. Ánh trăng dịu mát quyện với vẻ rực rỡ của những nụ hoa trôi giữa dòng. Trong không gian thơ mộng, con người giao hòa với thế giới bên ngoài, gửi gắm lòng biết ơn vào từng bông sen giấy trôi mãi.
Năm ngoái, nhà vắng mẹ, mâm cúng chỉ toàn bánh trái, không bày món mặn. Hương đã đốt, nến đã thắp, mùi hương xưa còn vương vấn trong không gian nhưng không thể lấp đầy những ngày xa mẹ. Phải mất những tháng ngày không có hơi ấm của đôi bàn tay thân quen mới hiểu được câu người ta thường nói “Mẹ có thể thay thế tất cả, nhưng không ai thay thế được mẹ”. Nghĩ như vậy để biết ơn đấng sinh thành, học tốt hai chữ “hiếu thảo”, biết đối nhân xử thế, biết trân trọng những điều đẹp đẽ luôn hiện hữu xung quanh mình.
Rằm tháng bảy năm nay chưa về mà đã nghe hương trầm vương vấn.
Bài thơ của Lương Thị Hoa
